Chegar a Poniativka non é doado. Segundo Google Maps estamos a 30 kilómetros e 36 minutos de distancia, cando andamos 25 kilómetros chegamos a unha ponte voada polos propios ucraínos. Tivemos que recuar e conducir hora e media máis por estradas cheas de furados, corredoiras sen asfaltar e mesmo cruzar unha ponte militar portátil para chegarmos á aldea. Atravesamos varias vilas, na entrada dunha delas un grupo de tres cativos armados con armas de xoguete facían que a protexían, o ‘check point’ máis simpático de todos os que nos temos cruzado. Sempre levamos lambetadas no coche, é certo que ás veces picamos delas, pero sobre todo é para darlles as crianzas que nos atopamos en lugares así. Os rapaces mesmo posaron para nós como auténticos militares. A foto ten a súa gracia, o subtexto da mesma é tan fodidamente (perdón) triste...
Poniativka está no medio de ningures. Hai nubes de fume ao lonxe por todas partes, estamos na beira do río que separa as posicións rusas das ucraínas. É unha aldea de casa illadas, como calquera da nosa provincia. Falamos cuns veciños, sen saírmos do coche, que paseaban pola estrada. Dixéronnos que crían que o obxectivo podería ter sido unha casa-ultramarinos que había preto e que tiña instalada unha antena de star-link, o proveedor de internet que usan tanto civís coma o exército, a tenda tamén quedou esnaquizada. Indicáronnos como chegar e dixéronnos que foran tres os proxectís disparados contra a casa da súa veciña.
Chegamos á casa que fora unhas horas antes obxectivo do ataque. Nela morreron unha nai e os seus dous fillos de 13 e 8 anos. Non eran militares. Fóra da casa, na pequena leira, había os tres charcos de sangue característicos de onde xaceron os corpos, pequenas partes deles aínda na finca. A casa estaba furada no teito e polos dous lados, xusto como nos dixeran os veciños, tres impactos. Dentro había comida no lume da diminuta cociña, o ataque fora contra o mediodía. A casa tiña dous cuartos con tres camas en total, estaban feitas. Os libros, as gafas, o pan os xoguetes... aínda non levaran nada de alí.
Canto menos tempo pase entre luz e estourido máis preto estás de non contalo; lembro ben as clases do profesor Mariz no Rosalía
Estabamos a gravar por fóra, nunha fiestra, cando empezamos a oír o típico zumbido dun dron que parou enriba de nós. Malia estarmos tan preto da zona rusa –non sei ben por que– asumimos que sería un dron amigo, até que de súpeto comezou o son de artillería.
Iamos tirar para o coche, pero enseguida comezaron os disparos ao aire: eran os soldados ucraínos tentando derribalo. Metímonos ás presas no que quedaba da casa, eu saíra do coche sen casco nin chaleco –erro grave–, só para avaliar o lugar, collera o móbil e puxérame a gravar e tirar fotos, Andríi, mentres, si se preparara. Aí nos decatamos de que o aparello voador non era deste lado. O máis seguro é que fora un dron espía e que nalgún lugar, na outra beira do río, os rusos estiveran vendo o que faciamos. De ter levado unha granada ou calquera outro proxectil de pouco nos tería servido ternos metido na casa –no caso de que malia a palabra press no casco do meu compañeiro tiveran querido facernos algo–.
En canto pararon os tiros –cremos que o dron salvo– voltamos correndo para o coche e volvimos desfacer, algo máis a présa; pouco máis polas condicións das corredoiras, o camiño feito. O que quedou claro é que non moi lonxe había militares ucraínos, os que disparaban tentanto derribar o dron.
Sabémonos observados, vixiados. Sabemos que moitas veces estamos na miriña do rifle dun francotirador, ou neste caso vistos a kilómetros por algún militar ruso nalgún monitor a través da cámara do dron. No momento non te decatas, cando o pensas friamente é cando un tremor che percorre o corpo.
En Jerson vivimos nun apartamento non moi afastado do río, a barreira natural que separa ambos os dous bandos. Aquí os estouridos; dos proxectís que saen deste lado: con eco seco e un bum ao lonxe segundos despois; e os que chegan: un buum seco, distínguense ben. Se cando chegan estás preto oes un silbido, é un só segundo, pero decátaste de que a cousa vai mal, non tes tempo a nada. Logo ves a luz do impacto e un pouco despois oes o buuum.
Canto menos tempo –décimas de segundo– pase entre luz e estourido máis preto estás de non contalo (lembro ben as clases de Naturais do benquerido profesor Mariz –José Hernández Mariz– no Rosalía, que nos facía contar os segundos despois do lóstrego para sabermos como de preto estaba a tormenta e nos explicaba esas propiedades físicas da luz e do son que mesmo valen para aventurarmos unha treboada como para sabermos como de perigoso é o noso apartamento en Jerson).Estouridos secos ou con eco, con ou sen retardo, asubíos, zumbidos de dron, sirenas antiaéras... os ruídos da guerra, sexan os que sexan, meten medo.
