HAI TRES anos contábame que algunhas noites espertaba e non podía volver a durmir pensando no Concello. Durme mellor agora ou o insomnio empeorou?
É cuestión de días, de problemas, ata que lles encontras solucións. Iso creo que se chama responsabilidade, e cando unha decisión lle afecta á cidadanía, hai días que o insomnio se segue producindo.
Que aprendeu nestes anos?
Moito, porque quen non aprende é que non está neste mundo ou non ten inquedanzas. Tes que aprender porque hai modificacións de marcos legais, por exemplo. Aprendes das persoas das que estás rodeada, dos técnicos municipais, do equipo de asesoramento...
Pero que ensinanzas sacou? Que faría que non fixo? Que fixo que non faría?
As decisións vistas desde o tempo, con outras variables e circunstancias, ás veces serían distintas... É como dicir, se volvo aos vinte sabido o sabido… Os erros forman parte da aprendizaxe e da toma de decisións. Aquel que crea que non se equivoca é que non tomou decisións ou que non asume responsabilidades. Que lle tería dado outro enfoque a algúns temas? Pois ao mellor si.
Custa moito que saian cousas adiante. Cal lle dá máis coraxe?
Simplificalo nunha soa non sería nin xusto. Temos moitos problemas de persoal que limitan o día a día, pero estase facendo un traballo inxente. Moitas veces priorizar unhas cousas obriga a deixar de lado outras que, sen deixar de ser importantes, urxen menos.
E cre que se percibe ese traballo?
É o que nos toca agora, facer que chegue á cidadanía. Pode ser un problema de non saber chegar á cidadanía —que non creo que o sexa—, pero dende logo non é falta de traballo nin de proxecto.
O goberno sempre se referiu aos problemas de persoal como unha dificultade para xestionar e para iso iniciou a revisión da RPT, pero hoxe a sensación é de que o persoal está máis revolto aínda. O que ía ser unha solución pode acabar agravando o problema?
Primeiramente, é unha sensación.
O goberno non a ten?
A RPT é unha necesidade. Necesitamos un documento actualizado, que poidamos mellorar ano a ano, e que se adapte ás novas necesidades do concello. Haberá xente que quede disconforme? Pode ser, pero miraremos despois caso a caso, as particularidades de cada posto, de cada praza, de cada servizo… Agora tentouse facer algo global. Levamos sen modificar a RPT dende 2006. É lóxico que se xeren insatisfacións, inseguridades e disconformidades.
Nos primeiros tempos como alcaldesa achacábaselle que lle custaba saír do despacho. Agora sae máis, pero pode que sexa máis problemático porque a xente xa pode opinar do seu traballo. Que lle di?
A min iso non me asustou nunca nin me vai asustar. O que non está en contacto cos seus veciños descoñece a realidade. Dinme moitas cousas, as necesidades que teñen, o que lles preocupa, o que nos aplauden, o que non facemos ben...
Que é o que máis lle reprochan e o que máis lle aplauden?
Partimos da base de que a cidadanía é intelixente. Sabe da dificultade de levar a cabo determinadas actuacións. Da importancia de ter un presuposto para iso.
O que quizais entende menos é a dificultade dos partidos para chegar a acordos para a cidade.
Cústanos a todos. O lóxico é que todos puxeramos a cidade por riba do partidismo, e non é así en moitos casos. Pero isto é algo que non se dá só en Lugo. O Concello de Ourense non foi capaz de aprobar un orzamento, o de Ferrol aprobou in extremis o primeiro... Nós levamos dous.
E só é responsable diso a oposición?
Dous non chegan a acordo se un non quere. Nós a forma de demostrar que temos capacidade e queremos acordos é sentarnos cos grupos e incluír as propostas que nos fan. Se ese documento que aproban aquí o rexeitan no seu seo queda claro quen non ten capacidade nin vontade de chegar a acordos.
Supoño que percibe que o Concello dá imaxe de falta de xestión e ata de certo caos.
É unha realidade que no 2010 tiña 800 empregados e hoxe 640. Temos que facer máis traballo para a mesma poboación con menos persoal e con menos cartos. E aínda así acadamos 22 millóns, aprobamos dous orzamentos, o grao de execución do último foi do 81%… Estamos facendo un traballo tremendo. O máis importante é que temos definido o modelo de cidade e que temos os cartos.
Eso é o mesmo que me dicía hai case tres anos.
Hai tres anos non os tiñamos todos. Houbo que acadalos, aprobar manuais de procedementos... O ministero acaba de licitar o Smart City, tiñamos os cartos pero non podíamos empezar. Cunha taxa de reposición do persoal do 50%, se se me xubila un arquitecto, unha traballadora social e dous conserxes, e estes necesítoos para abrir e pechar os colexios, dúas prazas teñen que quedar sen cubrir e ese traballo hai que repartilo. Cando eu cheguei había un arquitecto, hoxe xa hai dous, pero é que non hai moitos anos eran cinco. Son exemplos moi gráficos que a cidadanía ve e entende. Outra cousa é que nos pidan solucións. E niso estamos, con contratos por acumulación de tarefas, máis prazas na RPT para algúns servizos...
As limitacións á contratación foron evidentes, pero o Concello tamén pasou anos sen convocar prazas.
Nós estamos sacándoas, coas limitacións de persoal que temos, que fai que os procedementos se prolonguen máis no tempo.
Renovaron contratos pero segue habendo moitos, e de moito volume económico, caducados. Unha vez máis, por que?
Entre outras cousas, pola falta de persoal. É que queremos facer o mesmo ou máis con menos persoal e menos capacidade económica. E tamén porque moitos están afectados por procesos xudiciais e iso fai que tomar decisións sexa máis difícil. Por certo, nada alleo ao que sucede noutros concellos, como Ferrol, Ourense, Santiago... Parece que só é un problema de Lugo.
En Lugo quizais é maior.
A xudicialización tamén é moito maior.
Hai precedentes de alcaldes inhabilitados por asuntos parecidos e de menos dimensión económica. De verdade cre que non pode supoñerlle un problema?
En absoluto, temos informes dos técnicos que explican perfectamente a situación, os pasos que se están dando, e a oposición coñéceos. Que queiran enturbiar a vida política e gañar nos xulgados o que son incapaces nas urnas é unha decisión de estratexia de cada partido. Eu dicía que hai moitas cousas ás que lles quero dar solución que me quitan o sono, pero esta non, querendo darlle resposta.
O acordo coa Xunta para eximila do Ibi de centros sanitarios a cambio de que equipe o auditorio xa se viu que non se atou ben e o do Materno ofrece dúbidas. Non debería negociar mellor o Concello?
Sempre trato de axilizar cousas que son necesarias para Lugo. Ás veces vémonos inducidos a aceptar as chantaxes, porque falamos de negociación, pero nalgúns casos non é. Pero incluso por responsabilidade máis aló da municipal, do investimento feito, non se pode ter finalizado un edificio así e que non se poida abrir. Partindo desa premisa, optamos porque se dotara.
Pero o Concello non podía asumir ese investimento?
Asumir eses millóns? Imaxínese, non fago nada máis, o plan de barrios, por exemplo. Tería que reducir os investimentos.
Desta maneira tamén terá menos cartos.
Dado que a Xunta non o ía equipar optei por facelo para que os lucenses por fin poidamos ter un auditorio. Sobre o que aforrou na licitación haberá que sentarse a falar coa Xunta; eses cartos teñen que reverter na cidade porque son dos lucenses, se non a Xunta estaríase lucrando a costa deles. No centro de saúde da Residencia a exención será dende que abra ata que acabe o convenio, que entrou en vigor este ano e dura catro.
A consecuencia maior pode ser que, de agora en adiante, a Xunta esixa o mesmo trato para calquera outro investimento na cidade.
Entre facer unha obra importante e o ego dunha persoa... Dicir, non me chantaxea e non firmo...
Non é o ego dunha persoa, senón defender os intereses da cidade.
Home, se fora unha práctica exclusiva de Lugo..., pero algún concello aceptouno sine die.
Non. Pero non é verdade que non fixeramos nada.
Non dixen que non fixeran nada.
O goberno tomou esa decisión porque había unha sentenza xudicial que acatar. É un exemplo da situación límite que se vive na cidade pola xudicialización en exceso da vida política. Unha vez que non chegou a término a proposta que presentou o goberno, que viña consensuada polo tecido social da cidade, houbo dúas reunións coa oposición nas que se falou de buscar vías alternativas para mellorar a mobilidade e niso é no que estamos. Reorganizamos os aparcamentos nas rúas que rodean o Hula, hoxe inauguraremos un novo aparcamento ao lado do hospital, estamos cos estacionamentos disuasorios... Imos dotar a cidade de máis de 800 prazas. Despois haberá que ver o comportamento do tráfico. A oposición ás veces é irresponsable, porque esixe facer cousas pero non dá o instrumento orzamentario para facelas. Por certo, este ano conseguímolo grazas a que puxen o meu cargo a disposición.
Nos primeiros tempos do seu mandato, algunhas decisións relativas á xestión municipal non foron entendidas nin compartidas por membros do partido. Sente agora máis calor dos seus compañeiros?
Sempre notei apoio dos compañeiros. Unha cousa é apoio e outra discrepancias. Non significa que non me poida sentar, debater, rebater e chegar a cordo ou non, pero quen ten a capacidade de tomar as decisións é a alcaldesa, atendendo tamén aos cambios sociais e ás necesidades dos veciños en cada momento.
Para as próximas eleccións poderá facer o seu propio equipo político. Parecerase ao actual? Con que perfís lle gusta traballar?
É unha cuestión que non se tratou. Teño un grande equipo, que está facendo un traballo encomiable. E tampouco sei se queren continuar.
Vostede quere que continúen?
Teño que falar primeiro con eles.
Xa teño unha en curso.
Serían dúas.
Bueno, pois dous expedientes administrativos en vez dun.
Non teme que lle suceda o mesmo que a Orozco?
O que lle sucedeu a Orozco agora estase vendo que foi unha tremenda inxustiza. Teremos que recapacitar todos sobre se estamos xudicializando a vida política, decidindo que os procesos xudiciais sexan os que determinen os candidatos.
Cre que se precisa o apoio do resto da esquerda, esta vai ter un criterio distinto agora?
Hai moitos partidos de esquerda que teñen claro cales son os procedementos xudiciais. Pero non lle podo falar do que poden facer outros partidos.
Se diso depende o que poida suceder con vostede e coa cidade...
O que suceda vai depender basicamente do que elixan os cidadáns.
O PSOE arriscou con Orozco hai catro anos e as consecuencias foron importantes: vostede acabou na alcaldía e na Deputación pasou o que pasou, que igual se tiña evitado se vostede fora presidenta, como estaba previsto. Esta vez o partido deberá pensalo mellor?
Arriscou non. O PSOE levou o candidato que quería levar.
Non digo o contrario, pero as consecuencias están aí.
Outra cousas son as consecuencias. Pero o PSOE vai escoller os candidatos. Ten un código ético e teno claro.
E se a historia se repite e vostede ten que deixar a alcaldía?
O que suceda a partir de maio vano decidir os cidadáns.
Debido á situación que se deu na Deputación, rompeuse a máxima de que o presidente sexa membro da corporación da capital. Débese recuperar?
Temos un presidente que está facendo un traballo encomiable nunha situación complexa e sábese que no noso partido aquelas persoas que están exercendo o cargo teñen capacidade de seguir facéndodo se así o deciden.
A candidatura de Caballero para a Xunta recibiuse con tibieza en Lugo. O PSOE segue patinando na maneira de levar a cabo os procesos orgánicos?
É unha decisión que ten capacidade de tomar a dirección e tomouna. Ao mellor non lle demos a importancia que tiña porque estamos inmersos nun proceso municipal.
