"Fuxan os Ventos naceu cunha querencia, á cultura e ao pobo"

O 30 de abril, Día Internacional do Jazz
A orquestra Chantadina
photo_camera A orquestra Chantadina

ESTABA EN A Coruña colaborando con una orquesta sinfónica y un grupo de jazz, mi mujer se vino para Foz a trabajar en Correos y yo no dudé en venirme también. Aquí se creó la escuela en la que entré de profesor y, más adelante, salió la plaza en el Ayuntamiento y me quedé en la escuela hasta hoy.

Arcadio Mon García / Foz

Con Os Barcaleses tivemos mala sorte. Eramos oito e morreunos o que tocaba o saxofón, outro marchounos para Buenos Aires e quedamos así medio apoucados. Daquela dixen eu: «Eu non me quedo así». Tiñamos alí a (orquestra de) música de Palas, unha orquestra moi boa que tocaba moi ben, e fun aló a ver se me querían. O director aceptoume encantado. Claro, nós quitabámoslles moitas festas, pois tocabamos moi ben.

Vitorino Vázquez / Palas de Rei

Mero e Mini apareceron na historia no momento oportuno; no momento en que en Galicia facía falta voltar ás orixes, voltar sobre todo a coñecer a nosa identidade, e viñan precisamente con gañas de traballar, e con ideas moi claras. Eu tiven a sorte de acompañalos nesa época predemocrática, pero sobre todo que era aló por maio do 68, en que realmente estabamos todos cunha idea na cabeza, e o que tiña unha idea, naqueles tempos, podía desenvolvela. Son artesáns da cultura, son sobre todo xente que lle quere ao pobo, que realmente Fuxan os Ventos naceu cunha querencia, á cultura e ao pobo. E estamos aquí.

Xesús Mato / Lugo

Deixar Fuxan, para min, é o resultado da confusión política do momento e da desilusión de que un grupo non consiga manterse na primeira liña de combate cultural, social, político, de todo tipo... É o primeiro paso que dá certo sector da sociedade a creer na política dos políticos e non na axitación social. Para min supón un longo período da miña vida, un fortísimo traballo e unha exclusiva dedicación ao país. Supón tamén o final dunha etapa de ilusión que empeza a deixar de ser ilusión e intenta pousar, quere madureza. Posiblemente sexa a primeira etapa da miña primeira madureza o desleixo de Fuxan, e comezar un camiño novo.

Xosé Luís Rivas Cruz / Begonte

Cuando era yo un chiquillo de ocho o nueve años, mi madre, que había llegado a nuestro país en 1920 desde su Lugo natal, escuchaba todas las tardes por la desaparecida Radio Prieto, una audición llamada ‘Por los caminos de España’. En esos momentos yo no entendía cómo el rostro de mi madre se cubría de lágrimas cada vez que sintonizaba aquel programa y escuchaba, por ejemplo, el sonido de una gaita.

Antonio D’Argenio / Lugo

Aos dez anos dei o meu primeiro recital no Círculo de las Artes de Lugo, e a prensa nacional (non digamos El Progreso) deu en chamarme «o Arturito Pomar do piano»; o outro, o verdadeiro Pomar era o rei do taboleiro de xadrez. Todo acontece nunha tarde que nunca esquecerei, nunca, en que meu pai e eu, cando contaba seis anos apenas, baixamos pola rúa da Porta de Cima para que lle dixese dona Sagrario se xa podía empezar a estudar piano. Foi un caso meu pai, único entre os indianos. En Cuba todos traballaran con miras ao proveito, mentres que el nunca sentiu cobiza e alí mesmo malgastou as súas ganancias en libros, ópera e mulleres.

Ramón Chao / Vilalba

En los conciertos de los Cantones se daban cita expertos melómanos que seguían muy por lo menudo cada acorde, y luego los comentaban y felicitaban a los músicos, tal mi inolvidable amigo Pepe Barreiro, o el comandante Díaz Carreira, personaje notabilísimo que me parece que participaba también en el festivo coro que tenía su sede en una tasca que se llamaba -no podía ser de otra manera-O Ollo do Cu y que tenía un bajo magnífico al que apodaban Molondrón o algo así, onomatopéyico. Díaz Carreira era seguramente el único mílite que podía matar de risa al enemigo. El día de San Froilán daban los del Ollo un concierto extraordinario y a mí me permitieron asistir con Pepe Barreiro, después de habernos paseado por el cercano ferial de la hoy Praza da Constitución, que en realidad debería de ser Praza da Feira, digo yo, y de que un charlatán nos hubiera endosado una pluma estilográfica especializada en encharcarme el bolsillo de negrísima tinta.

Xerardo Pardo de Vera / Lugo

Un compositor catalán, Mompou, estaba no 1960 en Castro Caldelas e ouviu os carros que ían e viñan na tardiña polos camiños aqueles da beira do Sil, tan alzados, e compuxo Carros de Galicia, unha peza breve, fermosísima.

Basilio Losada / Penaboa / Láncara

En Morgade se encuentra la Casa do Moure, la casa paterna de José López Losada, que aparece en el decorado de ‘Maruxa’: Es una casa de labrador gallego, con portada al exterior, patio al aire libre, cancillo alto y soto de castaños al lado. Solamente en el decorado cambia, por motivo de ubicación, el pontillón de terrones y vigas de castaño que se encuentra en el río ‘das Troitas’ y él lo sitúa próximo a la casa. «¿Cómo afirmas que ese López Losada compuso ‘Maruxa’, si esta obra es de Amadeo Vives?», replicó mi acompañante. «Sí -contesté con tristeza- así aparece para la posteridad, pero el verdadero y único autor fue nuestro paisano. Fue un bohemio, despreocupado totalmente de la vida material, que en Madrid componía cuplés, muchos de esos que hoy están de moda, y los vendía por un plato de pulpo. Llegó a ser director de la banda municipal de Toledo, pero era algo más que eso, era un genio y como tal murió. Vives, que le conoció, vio en él su mirlo blanco, cultivó su amistad y le hizo su colaborador, mejor dicho, su «negro», y así, mientras el uno alcanzaba fama y dinero, el otro iba camino del hospital.

José Luis Losada López / O Saviñao

Nós diciamos cousas, lanzabamos mensaxes continuamente e iso convocaba moitísima xente porque a música era das únicas expresións públicas que se podían facer en liberdade, con moitos problemas e moita censura, pero despois o país foi cambiando. Morreu o ditador, veu unha democracia, unha pseudodemocracia, apareceron os partidos e a canción deixou un pouco ese papel de convocatoria que tiña e esmoreceu tamén un pouco... Nestes momentos de globalización, de estar esmorecido o idioma, a nosa cultura e a nosa lingua, tomei de novo a canción como maneira de expresión e de vindicar a nosa cultura, o noso país.

Miro Casabella / Ferreira do Valadouro

Traballei ata os setenta anos. Púidenme xubilar aos sesenta e cinco pero como estaba útil e gustábame traballar, esperei. Despois dediqueime a facer por aquí traballos. Fixen vinte instrumentos: bandurrias, guitarras violíns e violonchelos, e grazas a iso pásoo ben. Unha vez dame por distraerme un pouco no piano ou ensiñarlle a un pequeno, aínda que eu de música sei pouco.

Salvador Ontiveros Álvarez / Quiroga

Non tardou en reorganizarse a Banda, que escoitei por vez primeira nos Remedios, no Alto do César, na compaña e co asesoramento musical de Enrique Alvarellos, director da Coral de Meigas, logrando entón que actuara no San Lourenzo de Foz do ano 80.

Suso Fernández / Sarria