Antonio Murado: "Quería ter a sensación de saber facer algo e estudei ebanistería"

O pequeno Antonio xogaba a colocar bonecos e animais como se dun zoo se tratara e logo contemplábao. Tres décadas e algo máis despois, ter un Murado pendurando da parede son palabras maiores, aínda que a humildade do neno de Lugo continúa no home que hoxe vive en Nova York e volve á súa terra como se non houbera un océano que as separa.

Se non nacera nunha familia de artistas como a súa, ao mellor non se tería adicado á pintura.
Medrar nunha casa chea de libros, de enciclopedias, de obras da historia do arte, de discos, é fundamental desde pequeno. E o ambiente de respecto cara a creatividade e as artes. A admiración que tiñan meus pais polos artistas inflúe moitísimo.

A súa nai debuxa e o seu irmán escribe. Seu pai tamén era artista?
Meu pai era médico, pero tiña moita afección ás artes e durante unha tempada adicouse a facer películas de afeccionado en Super 8. Facíaas con guión, nas que actuabamos nós, con música... Incluso gañou algún premio. E miña nai foi profesora no instituto das Josefinas. A miña irmá é arquitecta e a miña filla tamén.

E vostede seguiu a estela familiar.
O maior problema de crear é autorizarte a ti mesmo a facer un arte. É a dificultade pola que pasamos todos os que queremos ser artistas. E esa autolicencia de que o que fas pode ter un interese dase con moita máis facilidade se tes este apoio inicial. Pero é un dos grandes tropezóns que ten moita xente e que nunca se resolve, sempre hai secuelas.

"Sempre me gustaron El Greco e Goya; ultimamente empecei a interesarme por Rafael, que o tiña por un pouco cursi"

E logo pensou en deixalo?
Si, varias veces. Por problemas persoais, creativos, polo ambiente... Houbo unha época na que me apartei da pintura para aprender un oficio, porque quería ter a sensación de saber facer algo. Estudei ebanistería para recuperar a dignidade de ter un oficio.

E fixo a súa propia cabana, nas montañas de Catskill.
Si, pero iso non ten moito mérito. En América todo o mundo sabe. Despois, empezas unha dinámica na que te das conta de que todo é familiar e iso engrasa de novo os mecanismos. Serviume de terapia para recuperar a paixón que hai que ter no traballo.

Hai que tomar distancia.
Si, coller perspectiva e airear a cabeza. É algo que fan todos os artistas, todos teñen algún período de descanso que se enche con ocupacións noutras cousas. De todas as formas, eu sempre estiven interesado en moitos campos á vez: o deseño, a arquitectura, a literatura, o cine...

Falaba de que a súa filla é arquitecta. Non vai ser a súa discípula?
Na pintura non, pero a arquitectura é unhas das belas artes.

"Para a colección real xa me mercaran algúns cadros, o que teñen os Reis persoalmente foi un encargo para a súa boda"

Ten algún afillado artisticamente falando?
Teño un afillado neto, pero só ten dous anos. (Ri). Teño moitos amigos máis novos ca min aos que me gusta seguirlles a carreira, pero tanto como afillados, non.

Falemos da súa nova colección na galería Vilaseco, Lienzo.
Desta volta a exposición é máis ben a compañeira do libro. Nela mostro moitos dos cadros aos que fai referencia o libro, que fun recollendo e gardando no estudio.

É unha revisión da súa carreira?
É unha selección moi depurada de cadros moi importantes para min, de como fun trazando a traxectoria dos anos pasados e que son pilares por onde vou seguir.

Entón é dos que volve a ver os traballos xa acabados.
Si. Estes cadros resistiron toda esa criba porque levan no estudio todo este tempo sen ser retocados, pero todo o que está alí é susceptible de que o poida cambiar. Sabes o que dicía Borges? Que un escritor publica para deixar de corrixir. A min pásame o mesmo. Ata que o cadro cambia de mans, segue vivo e podo retocalo o que me dea a gana.

"Na clase eramos 40 e había unha relación moi estreita; era máis a alegría por pintar que a preparación técnica"

Como mudou a súa maneira de traballar desde que comezou?
Moitísimo, son 30 e tantos anos de traballo. Vaia se cambiei. Vaste centrando máis no que realmente che interesa, vas rexindo e purgando todas as influencias. Incluso cambiei respecto á exposición anterior que fixen en Vilaseco, tomei un piñón diferente na miña carreira, de atoparme máis seguro coas cousas que se me ocorrían e que antes me parecían demasiado aventuradas. Iso afianzoume nunha especie de madurez consciente.

Na pintura tárdase en madurar, nada menos ca 30 anos...
E iso non se vai nunca. É parte da definición da profesión: tes que buscar os límites do que sabes facer e meterte no que non sabes. A túa obriga é perderte constantemente por sitios nos que non sabes o que vai ocorrer. Provoca unha inseguridade grande, pero maduras e sintetizas as cousas que realmente queres facer.

Cales son esas cousas?
Non é algo concreto, é adoptar moitas partes da miña linguaxe que non é que fora reprimindo, é que non lles fixen moito caso e agora noto que son parte da miña creatividade.

Cambiaron as súas inspiracións desde que está en Nova York?
Nova York é coma estar nunha sala de máquinas. Facendo retrospección, vexo que os intereses que tiven sempre na pintura europea renacentista, barroca... seguen sendo os mesmos.

"Meu pai era médico, pero facía películas de afeccionado en Super 8, con guión e música e nas que actuabamos nós"

A quen admira?
Paso o día lendo e estudiando historia do arte, así que depende de a quen teña na mesiña de noite. Para empezar, calquera artista que traballe merece o meu respecto. Ribera é dos que máis me gustan e ultimamente empézame a interesar Rafael, que o tiña un pouco por cursi. E de sempre, El Greco e Goya.

E entre os vivos?
Dos contemporáneos sempre teño o problema de atopar nomes, pero hainos. Hai pouco estiven na exposición de John Currin e, aínda que me desagrada a temática excesivamente sexual e moi provocativa, por como pinta e pola investigación que fai para pintar paréceme un pintor figurativo.

Merca cadros?
Comprar non porque non teño diñeiro, cambio algunhas cousas.

Hai algunha obra súa que nunca vendería?
Nunca me pasou iso. O meu traballo é facer os cadros, non posuílos. Pero ultimamente hai algúns que se van quedando, non intencionadamente, como os desta exposición, que pertencen á categoría de cadros que se puidera, gardaría.

Vilaseco publica un libro de María de la Vega, froito das moitas conversas que historiadora e artista mantiveron en 2017

Entre os compradores das súas obras hai moitos nomes coñecidos. Como inflúe á hora de cotizarse?
A cotización depende da demanda e a demanda é selectiva. O que faga a xente que admiramos tendemos a facelo nós tamén. E iso non é malo, é parte da natureza da humanidade.

Ata chegou á Zarzuela.
Si, a conexión co Rei veu a través dos asesores que fan as compras para a colección real, que xa me mercaran algúns cadros. O que teñen os Reis persoalmente, que non é das coleccións reais, foi un encargo do Concello de Santiago para regalarlles pola boda.

Vaia satisfacción.
Home claro!

Cambiando de terzo, formou parte da primeira xeración de Belas Artes de Salamanca, en 1988.
Alí atopeime cun grupo de pintores e escultores galegos: Toño Fernández González, co que despois seguín traballando en Zú, xunto a Michael Haas e Thomas Jocher; Carlos Troncoso; Teo Soriano, un dos mellores pintores da miña xeración. Tamén Dora García, que recibiu o Nacional de Belas Artes.

A exposición Lienzo pódese ver ata o 25 de xaneiro na galería Vilaseco.

Cantos eran na clase?
Eramos 40, dos que, en realidade, os que estabamos namorados da arte eramos unha ducia.

Os mesmos que triunfaron?
Hai moitas maneiras de triunfar.

Aínda así foi unha remesa de artistas exitosos.
Si, pero a proporción non era grande. Somos poucos os que continuamos vivindo disto. Ao ser a primeira xeración, todo era un pouco improvisado. Había unha relación moi estreita no grupo e iso facíao todo máis atractivo e dinámico. Había máis contaxio da alegría por pintar que preparación técnica. A idea era que primeiro había que emocionarse e logo xa se solucionarían os problemas.

Iso serviu para crear lazos fortes.
Ese contaxio de emocións cando aínda eres novo é clave. Para min é máis importante que o estudo técnico. Ese namoramento polas artes é fundamental, unha sorte. Ocorre ou non ocorre. É algo do que se fala pouco nas carreiras, pero ten unha importancia tremenda: o talento, o traballo e a sorte.

"O libro é algo polo que levo esperando toda a miña carreira. Fixo un traballo enorme de investigación sobre o meu traballo e as miñas influencias"

A sorte foi tamén a que o levou a Nova York?
A sorte foi que na época na que empecei a traballar, en España as artes estaban moi apoiadas. Había un programa de bolsas de Unión Fenosa, apunteime e concedéronma para alá durante dous anos. E alí estabamos tan a gusto que decidimos quedarnos.

Pensa en volver a Lugo?
E como non o vou pensar? Sempre o pensas, pero alí estamos moi afincados.

Estando nunha das mecas do arte, a que personaxes puido coñecer? A Carlos Bergantiños?
A Carlos coñecíao todo o mundo. Cando cheguei había unha comunidade de galegos e españois bastante grande: estaban Leiro, Txomin Badiola...

Antes falaba do libro que lle fixo María de la Vega. Teno como o mellor que escribiron sobre vostede.
O libro é algo polo que levo esperando toda a miña carreira. Fixo un traballo enorme de investigación sobre o meu traballo e as miñas influencias. Paréceme o mellor porque ten un enfoque humano e biográfico no que vai tecendo cousas que se revelan agora, pero que se foron fraguando durante anos, desde que era neno. De feito, antes de vir, atopei no estudio unhas pinturas en papel de 2001. Eran exactamente a idea coa que acabei facendo o deseño gráfico para este libro.