"Eu son punky de corazón"

Tipo libre e imprudente, capaz de defender o "criterio do íntimo" ao tempo que se revolve salvaxe contra o que non lle gusta, Davide Salvado, o único artista galego que entrou na selección oficial do último Womex (o segundo da historia que o consegue), publica novo disco, 'Lobos'. "Nin son músico nin pretendo selo. Son un informante, como unha vella calquera"
Davide Salvado
photo_camera Davide Salvado

Ferozmente independente, Davide Salvado (Marín, 1981) non cala nada. Nome fundamental na historia recente da nosa música tradicional, foi o único galego incluído na sección oficial do Womex 2014, o festival de world music máis importante do mundo. Era o segundo artista de Galicia que o conseguía despois de Mercedes Peón. Este ano deixará por uns días a súa casa e os seus animais en Portomartín, Xesta (A Lama), para actuar en Canadá e Bélxica, entre outros lugares. Farao cando aínda están recentes as súas participacións en ‘Galiza’, de Kepa Junkera, e no proxecto ‘Rústica’, que realizou xunto a Cristina Pato, Anxo Pintos e Roberto Comesaña, e cando o seu novo disco, o segundo que publica en solitario, estea xa na rúa. ‘Lobos’ sae á venda o 16 de xuño.

É vostede un pouco lobo?

Non, eu non son lobo. Pero para min é unha figura que vai unida ao maltrato que se realiza sobre o patrimonio e a cultura en Galicia. É o que pasa cos lobos. Son necesarios. Son nosos. Forman parte da nosa cultura. Sen embargo, a propia xente do rural rexéitaos e loita contra eles. Mesmo hai normas da Administración para exterminalos. O mesmo pasa coa cultura: é algo necesario, importantísimo para todos, pero non só non se protexe senón que se destrúe.

Nunha entrevista que fixemos en 2006, dicíame que "a tradición en Galicia morrera" e que o que se facía na actualidade era "musealizala". Segue pensando igual?

Mantéñoo absolutamente. A música tradicional, transmitida oralmente coma se fixo durante séculos, está desaparecendo. Todo o que fagamos agora nós é como unha reprodución. E inclúome por suposto. Eu penso que fago folclore de verdade: vivo na aldea, teño animais, relaciónome coa xente de alí, e aínda así o que fago é algo ‘científico’. Falo coas mulleres, vexo como respiran, como interpretan, como cantan, observo a técnica... e ese comportamento xa non é natural. Iso si, non o musealizo. Canto tal e como me ves, como son, nin me visto de folclórico do século XIX nin meto as gravacións nunha vitrina para que ninguén as poida escoitar. Eu fago a miña música actualizada.

Díxoo o outro día no festival de Cans: o que fai é unha "idealización do folclore".

Si, iso é o que fago. Idealizo o folclore. Sempre poño o exemplo dun botánico que ten que debuxar un cogomelo. Cando a atopa está todo desfeito e escangallado, pero el debúxao perfecto. Idealízao para que se recoñeza. Eu moitas veces gravo a vellas que cantan moi mal, que tocan moi mal, pero o importante é recoller a esencia, a melodía, e iso é o que fago, recompóñoo.

En Fol Música, o seu selo, din que este disco é unha homenaxe ás mulleres coas que traballa.

Máis que unha homenaxe a elas, que tamén, é unha homenaxe a Galicia. O que busco é dignificar a nosa cultura, axudar a querela como algo importantísimo, especialísimo e cultísimo, que é o que é. Pola contra, hai moita xente da miña xeración e máis nova que aínda pensa que a cultura e o idioma son cousas de vellos, de paletos e de aldeáns. Cando somos grazas a iso! A aldea está antes que a cidade, a tradición antes que a modernidade. Somos iso do que renegamos, iso que desprezamos. Non debemos esquecelo nunca.

Non estamos orgulloso do noso?

Para nada. Eu si, pero non é o habitual. Falta esa autoestima que si hai noutros sitios. Mira Cataluña. Un burgués falando aquí galego? Nin de broma. ‘Aquí a las señoras ‘pijas’ de Pontevedra no las oirás hablar gallego’. Ese é o problema. Non é que eu sexa especialmente sensible a este asunto, é que iso debería ser o normal. Porque estamos falando do noso, do que é de todos. Despois, está claro que nisto tamén ten moita culpa esta Administración do século XVI que nos goberna.

Precisamente moitos músicos galegos criticaron duramente á Administración este ano tralo investimento que a Xunta fixo nun videoclip de Enrique Iglesias.

É que iso foi realmente unha cousa para erguerse en armas, para poñer bombas, e non fixemos absolutamente nada, nin sequera unha triste manifestación. Pero mostra moi ben como está Galicia. Eu respeto profundamente o traballo de Enrique Iglesias e de Alejandro Sanz. Ao final son compañeiros de profesión. Gústeme ou non a súa música, eu respétoos, pero que coa súa capacidade económica se aproveiten de diñeiro público e se presten a este tinglado sabendo como están as cousas non ten nome. Iso pola súa parte, e pola do goberno... en fin, que esperar desta merda de goberno que moitas veces parece que o único que quere é destruír o patrimonio cultural.

Así de duro?

Así. Sabes como se chama isto? Paletismo. Paletismo e minifundismo mental. ‘Lo de fuera es lo mejor’. Que iso o pense e que o diga unha señora dunha aldea que viviu todo o que viviu pode ter ata unha explicación, pero que o defenda o presidente dun goberno é impresentable.

Segue a facer declaracións igual de contundentes que cando comezaba a súa carreira. O habitual é moderarse co paso do tempo.

Como para moderarse neste país.

De onde saen os temas de ‘Lobos’? Foron recollidos?

Moitos son recollidos por min, aínda que eu non falo de recollida porque non a fago dun xeito ortodoxo. Eu o que fago é pasar a tarde coas veciñas na aldea onde vivo. Axúdolles no que me piden, lévoas e tráioas no coche, e como cantan e tocan moi ben, atendo cando o fan. Son amigas que ao final se converten en informantes. Así que eses temas os fago meus, como antes o fixeron elas.

Alguén agardaría quizais unha pandeireta máis ‘dura’.

Pero se hai pandeireta de arriba abaixo! É que na miña vida tampouco está tan presente. É un instrumento incrible, pero recoñezo que pode ser terrorífico. Encántame no contexto carballeira, no contexto foliada, pero para meter nun disco.... A min gústame que a música me envolva.

O que ten unha presenza poderosa é a súa voz.

Non sei, non sei. Non estou moi contento con ela. Tiven un encontro cun corzo, que me golpeou, e teño mal as vías respiratorias dende entón. Gravei así o disco. Penso que podería estar mellor. Outra cousa é emocionalmente. Aí está ben. E para min iso é o importante. A voz é o de menos. Iso aprendino coas vellas. Algunha canta realmente mal, pero é capaz de transmitirche un rollo tan forte, de emocionarte tanto... Iso é o que intento captar eu, esa emoción, ese xeito de metérseche dentro coa voz e, de súpeto, notar a carne de galiña. A iso vou.

Volve ás ‘súas’ mulleres unha e outra vez. Unha delas mesmo bautizara o disco anterior, ‘Árnica pura’.

Si, porque dicía que a miña voz lle curaba os males.

Son fundamentais na súa traxectoria.

E na miña vida. Mesmo na miña familia. Aínda que despois neste disco está, por exemplo, ‘O Manso’, un tema adicado a alguén moi moi moi importante na miña vida e na miña carreira. Era un home, pero realmente un personaxe bastante queer, sen xénero, un ser máxico de Pontevedra, alguén moi especial, transxénero total.

A alguén podería sorprenderlle de ‘Lobos’, aínda máis que a pandeireta nun segundo termo, a importancia que nalgún tema adquire unha trompeta.

Vólveme louco a trompeta.

Sempre ben rodeado. Estivo en proxectos con Ugía Pedreira, con Budiño, con Berrogüetto, con Cristina Pato, con Kepa Junkera...

Si, parecen moitas cousas. Pero tampouco hai tanta xente metida nisto. Xorden proxectos, realízanse. Eu, no medio de todo isto, síntome como unha informante, como unha vella calquera. Nin son músico nin pretendo selo, non me interesa nada. Non é a miña linguaxe. Non teño nada que ver con iso, coa composición de música escrita. É como se me falas de matemáticas. Nin sequera lle chamaría música a isto. É outra cousa: unha transmisión oral. Así que hai que estar en todo. Eu creo moito no instinto para isto, na maxia, na xente con talento que é capaz de crear cousas.

E cre tamén nos bos amigos. Neste disco colaboran Quim Farinha, xente de Sumrra... Ou ten pouco ego ou goza da boa compaña.

Ai, non. De ego ando ben. Penso que son unha persoa bastante equilibrada neste sentido, pero estou contento comigo e co que fago. Cáiome bastante ben, non teño ningún conflito comigo mesmo (ri). Pero non quita que me encante observar, ver o que fai a xente. Rodéome de persoas especiais porque se algo aborrezo neste mundo é a mediocridade. Horrorízame. Estes músicos teñen un talento incrible, pero ademais son persoas alucinantes.

Poucos artistas actuarían no escenario do Womex e no Jaliñeiro do Festival de Cans.

Eu non teño complexo ningún. Estou moi seguro de min. Non me gustan nada eses artistas que van como buscando un estatus e despois xa non poden baixarse do escenario do mega estadio. Paréceme terrorífico. A min nunca me vai pasar iso. Seino seguro. Porque gozo moitísimo tocando a pé de rúa, ao carón da xente. No galiñeiro estaba encantado.

O Womex foi importante para vostede?

Moi moi importante. Entre outras cousas permitiume coñecer a Miguel Hiroshi, que é o percusionista que está no disco. Foi o máis bonito que me deu o Womex. Despois, a nivel profesional abriume moitas portas. Entre outras cousas, voume este ano ao Canadá a un dos festivais máis importantes do mundo na world music, o de Calgary. Na historia de Galicia só foron Laio hai anos e agora eu. Aparte está toda a xente que coñecín e poder ter tocado na Praza da Quintana, que é fermosa. Que o xurado do festival me escollese, ser o único galego seleccionado foi moi especial. Outra cousa é todo o que rodeou o concerto e aquí volvemos ao tema político. Como non lles gustaba que eu fose o elixido, porque son un tipo que digo o que sinto, decidiron elixir a dous artistas máis, Uxía e Germán Díaz, para que actuaran en escenarios máis pequenos. Saíron en todas as fotos. Chegamos a ir a unha rolda de prensa presidida por unha foto xigante de Uxía. O único artista galego seleccionado no Womex nin se mencionou en moitos sitios. Foi sorprendente. Aínda así, vivino como unha proba de verdade do que fago. Non me irá todo o ben que debería na miña casa por culpa destas cacicadas, pero abríronseme moitas portas fóra. Así que tanto ten.

Pero doeulle.

Claro que me doeu. Moito ademais. Pola parte de Uxía sobre todo. E díxeno despois moitas veces. Doeume porque somos compañeiros, porque nos adicamos ao mesmo, porque non tiñamos por que pisarnos as carreiras nin eu a ela nin ela a min e porque non creo que haxa que poñerse diante de ninguén. Menos Uxía, que leva toda a vida nisto. Non foi bonito. Sei que probablemente ela non foi moi consciente do que estaba pasando e que todo isto foi dirixido e manipulado por esta merda de políticos de dereitas, pero non lle quita responsabilidade a alguén ao que, polo demais, se lle presupón outro compromiso.

Segue sen gustarlle a gaita?

A min non me gusta nada a gaita. Horrorízame profundamente. Paréceme un invento moderno. As antigas, como as que quedan en Tras Os Montes, estaban feitas moi artesanalmente, sen temperar, sen afinar, eran moi arcaicas. Aquí desapareceron e de súpeto fixemos outras aplicadas á música culta. Agora unha gaita pode tocar cunha orquestra clásica. Non sei que interese ten, a verdade. A música clásica non soe aspirar a explorar os sentimentos senón a acadar esa perfección case matemática. Non me interesa nada.

A vostede o que lle interesa, xa o ten dito, é "o criterio do íntimo", que é o que usa á hora de realizar os seus discos.

Claro. É a onde vou para facer algo. Os discos ou o que sexa. Para querer a alguén. Tes que indagar no teu interior para poder querer ben a alguén. Pois para transmitir o que eu quero transmitir tes que ir a algún sitio. Se non, que eres? Un cantante comercial.

É ao que aspira a maioría, non?

Eu non.

Comentarios