"Esas escenas, nas que aparentemente non pasa nada, son as que recollen todo o pouso, todo o sabor da película", comenta Oliver Laxe a Alba Just e Borja Llorens na terceira e última sesión de acompañamento da súa curta durante os dez días que estes dous mozos creadores, vindos de Valencia e Barcelona, comparten con outras catorce persoas na residencia Proxectos creativos esenciais.
"Viñemos aquí tendo medo a eses momentos, e neste tempo aprendemos a asumilos, a entender a súa importancia", conta Alba despois da reunión.
Quixo coarse aquí esta conversa, unha das moitas ás que deu acubillo dende o venres pasado a Casa Quindós, a casa vividoira de Oliver Laxe e de Ida Vasstrand, tamén sede da Asociación Ser. Todos os participantes celebran esa xenerosidade de sentir as súas portas abertas, de que este encontro sobre cinema se celebre nun espazo onde sempre hai un prato de caldo quente na cociña, ou onde as reunións teñen lugar a nivel do chan, co ar de setembro entrando pola xanela, como entrou esta conversa polas rendixas, do salón á cociña.
Para contar, o que? Falan de cine as palabras, pero tamén doutro espazo, de todo o que pode acoller este val do río Ser, da mirada que, con fortuna, tamén se deixa alcanzar polas montañas. "Para entendelo, mira como repousa ese gato", comenta Joaquín Calderón do michiño que dorme sobre un colmo de centeo, coma se nada no mundo houbese máis importante que este sabor.
De distintos lugares de Galicia, da Península, e tamén de Venezuela, de Cuba ou de Bélxica, as 16 persoas que aquí se reuniron viñan cos ingredientes para cocer un pan, ou só cunha idea, unha intuición, un impulso, ou o vento mesmo.
Así o conta Santiago Tabernero durante a comida: "Lin unha columna de Juan José Millás hai un mes, detonoume unha idea, escribinlle, deume a súa beizón, entereime destas residencias, e aquí estou. Tróuxome o vento", di o mítico xornalista e guionista.
Outros proxectos viñan máis levedados, coma o de Alba e Borja, e houbo quen incluso decidiu que non era momento de meter as mans na masa. "Tentamos saír desa cultura do proxecto para preguntarnos por que esa película é necesaria para nós", comenta Oliver Laxe. "Trátase de atopar ese lugar dende o que traballar, que é máis importante que o feito de que se faga ou non a película, de que teña ou non teña o que se entende por éxito", engade.
O lugar. Ese lugar está aquí, porque Vilela, con estas chocas de fondo que semellan dar máis aire ao espazo, axuda, como axuda Oliver, co espazo que abre a súa escoita. "Como está esta personaxe?", pregunta. "De que maneira ides transmitir o seu estado interior?", engade.
"Por que non escribes isto que queres filmar?", conta Joaquín que lle propuxo a el, dobrando os camiños que, a priori, se pensan rectos, para abrir con eles tamén outras paisaxes. "Oliver apórtanos moito, con preguntas que nos axudan a saber que queremos contar, que che levan a un estado máis creativo", indica Carmen Méndez.
E si, hai tempo para o espazo aquí, para o que vén de dentro e para o que chama de fóra. "Non sei se sairán de aquí 15 proxectos (un compárteno dúas persoas), pero o que é seguro é que de aquí sairán 16 amigos", comenta Tabernero.
O primeiro que é esta experiencia é unha convivencia, e aseméllase moito á cociña coa que Mari Carmen, do bar Xegunde da Proba de Navia, coida deles cada día, coma o resto do equipo. "Todos engordamos nesta semana, viñemos a comer", bromean, pois hai quen asegura non telo feito tan ben antes.
Tamén, na sala da casa, na cunca do val, durante os tres primeiros días, todas as participantes expuxeron os seus proxectos, e xa algo alí se coceu: unha escoita, un encontro, un trasfego entre uns e outros, un contaxio, o sabor que poden facer as persoas distintas cando se deixan estar.
Traballo, non falta. Os días comezan coas aulas de ioga de Ida, ás 8.00. De 9.00 a 10.00, o almorzo. Despois das primeiras xornadas de escoita retomáronse as ideas, que contan con tres sesións que Oliver dedica a cada participante. Pola noite, ás veces, un filme, que se propón a partir das cousas faladas. "Encantoume coñecer esta parte de Oliver, a cinéfila, e tamén a súa biblioteca, un valor para min nesta experiencia", indica Enrique Lafuente.
"Ás veces teño a sensación de que as películas son coma teses que traducen un sistema de ideas, e de que a arte nace así xa capada. O mundo eloxia moito a claridade, pero aquí se propón eloxiar a sombra, a poesía máis cá prosa", explica Oliver. Este sábado cocerán o pan, literalmente, no forno do seu curmán, Susín, antes de pór fin á experiencia este domingo. Algún día, talvez, tamén nós probaremos un bocado e recoñeceremos, seguro, o sabor.
