Se por algo se caracteriza A Fonsagrada é pola súa exquista oferta culinaria, marcada pola calidade da carne, pero tamén pola variedade reposteira na que, sen dúbida, a estrela é o seu pastel. Améndoas, coñac, manteiga, crema, azucre e biscoito son os ingredientes que lle dan a este manxar a contundencia e gusto que o caracteriza, de xeito que saborear unha soa cullerada é suficiente para deleitar os sentidos.
O proceso de elaboración deste postre con forma de semicircunferencia é moi laborioso, tanto, que facer cada peza pode levar varias horas. E aínda que hoxe en día se converteu en todo un reclamo na vila, a orixe da receita é todo un misterio. "Non hai moito que se lle chamaba pastel suízo. Dise que unha tal Eduarda foi a primeira en facelo e ela nunca lle quería pasar a receita a ninguén. Ao parecer ela comentaba que lle ensinou a facelo unha sobriña que tiña en Suíza, de aí o nome orixinal", explican algúns veciños. Mentres que outros fonsagradinos manteñen que "sempre foi algo noso". "Non se sabe de onde veu, pero foi algo que tivemos aquí toda a vida e foi pasando de xeración en xeración".
Unha prima de Eduarda, Amelia Fernández, natural da vila, conseguiu preservar a receita e hoxe en día, con 89 anos, segue elaborando o pastel, que moitos califican "dos mellores da vila". A muller explica con orgullo como é todo o proceso: "Para conseguir a forma redondeada emprego un bol da ensalada e o primeiro que fago é forralo cunha fina capa de biscoito. Logo elaboro a pasta que irá dentro e para darlle o punto exacto hai que bater a manteiga a man ata que quede como auga e logo mesturala coas amendoas , previamente tostadas e picadas".
"O seguinte paso é emborrachalo con coñac para que colla a cremosidade. A continuación, a pasta métese dentro do biscoito, fórrase con outra capa e déixase repousar na neveira. Por último, desmóldase e cúbrese con crema e améndoas", relata a octoxenaria, quen recorda que o fundamental é empregar a mesma cantidade de manteiga que de améndoas, que para un pastel pequeno soe ser un quilo de cada ingrediente.
Para darlle a textura exacta á pasta hai que facer a man as elaboracións. "É fundamental ir paso por paso. Tostar as améndoas a lume lento, por exemplo, soe levar tres horas. Hai que mirar os tempos, as temperaturas e escoller os ingredientes da mellor calidade", explica Eva Pérez, propietaria do restaurante Cantábrico, onde só os fins de semana chegan a vender en porcións unhas catro pezas de dous quilos cada unha.
Esta muller é outra das grandes expertas na preparación deste postre, que aprendeu a facer sendo cativa. "Recordo cando as améndoas se partían nun muíño a manivela ou cando pola Festa do Butelo faciamos ducias de pezas e acababamos co brazo inchado de bater a manteiga".
INNOVACIÓN. As panaderías da Fonsagrada venden o pastel por encargo a un prezo duns 15 euros o quilo. "É un gran reclamo para os turistas. Tanto que tivemos que facer unha maqueta de plastilina para explicarlles como é a forma", precisa Mónica González, da panadería Barreira.
Pese a que a forma tradicional é semicircular, algúns establecementos optan por facer este postre en planchas rectangulares para simplificar a receita e outros danlle un toque innovador para chegar a todos os públicos. "Facemos tortas de cumpreanos cos mesmos ingredientes e teñen moito éxito", comentan Tamara Álvarez e Javier Gómez, do Pan de Iria.
Todos os que elaboran o famoso pastel coinciden en sinalar que é un postre contundente, pero moi saboroso. "Basta con comer unha pequena tallada para quedar farto, hai que ter en conta que unha peza de apenas un quilo está pensada para unha ducia de persoas", explica Noa Arias, da panadería Méndez, quen recalca que é un gran orgullo para todos os fonsagradinos a pervivencia dunha receita "que conserva a esencia dos nosos antepasados".
