"Logramos reter a inflmación dos quistes, o que retrasa as súa progresión no ril"

Adrián Cordido é un biólogo cervense que forma parte dun grupo de investigación que atopou un mecanismo para tartar poliquistose renal ► Leva anos formándose no NefroCHUS
adrián cordido
photo_camera Adrián Cordido. EP

Satisfeito con ter apostado pola investigación?

A investigación gústame, as cousas que a rodean, non tanto, como a precariedade ou a competitividade, pois esíxennos moito con poucos recursos e as condicións laborais non son as mellores.

E non axudou nada a pandemia logo, a pesar de que se lle viron as orellas ao lobo...

Non hai unha mudanza grande e non se están a facer máis investimentos. Onde se está a ver un gran cambio é a nivel social e nos medios de comunicación, pois cada día saen a falar expertos polo tema da pandemia e iso é bo porque dá visibilidade.

Unha situación que levará a moita xente a marchar fóra.

Realmente é o sistema o que te expulsa fóra para realizar o posdoutoramento. Non é unha idea mala, pero o problema é que o movemento internacional polo que apostan remata por converterse en emigración pura e dura e hai moita xente que non volve ou que abandona a investigación, porque para retornar tes que facelo cunha liña de investigación propia para obter algo estable. Por exemplo, para os contratos Ramón y Cajal de investigación sanitaria só acceden o dez por cento das persoas que se presentan; realmente é un ‘cuello’ de botella.

Vostede forma parte do Idis (Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago), que vén de publicar nunha prestixiosa revista científica, Journal of The American Society of Nephrology, o seu estudo sobre poliquistose renal, unha das enfermidades hereditarias máis comúns do mundo. Que novidades aporta?

O Idis está vinculado ao Sergas e sitúase fisicamente no mesmo hospital. Hai un por cada campo médico e o noso é o NefroCHUS, porque está centrado na Nefroloxía. O equipo está a estudar a poliquistose, tamén coñecida como enfermidade renal poliquística autosómica dominante (PQRAD), que é a doenza máis común no ril a nivel global e que afecta a unha de cada 800 persoas; só en Galicia son máis de 5.000 os diagnosticados. É unha enfermidade que se pode abordar desde diversos puntos de vista e, no noso caso, intentamos entender os mecanismos moleculares que están detrás dela e lograr unha terapia. No noso estudo o que buscamos é bloquear unha desas vías que determinan a progresiva inflamación dos quistes para reducir a progresión da doenza, que é onde radica a novidade das nosas investigacións, porque non podemos evitar a enfermidade, pero si bloquear ese complemento inflamatorio.

Xa se está probando?

Non, o estudo non se probou en pacientes, senón en modelos experimentais, animais, que no noso caso é especificamente en ratos modificados xeneticamente. O que conseguimos no noso grupo foi bloquear a presenza da citoquina TWEAK, que é un estimulador do crecemento dos quistes, e, polo tanto, a progresión desta enfermidade.

Que provoca a enfermidade?

A característica máis frecuente desta doenza é a perda da función renal polo crecemento dos quistes no ril, pero tamén poden verse afectados outros órganos e no peor dos caos poden provocar aneurismas intercraneais, que son mortais.

Como se pode diagnosticar esta doenza?

Nun noventa por cento son factores hereditarios. Se o tes, hai un 50% de posibilidades de pasarllo á túa descendencia, polo que o diagnóstico xenético é unha das vías para diagnosticalo; a outra sería con técnicas de imaxe como ecografías ou resonancias magnéticas. Pódese diagnosticar en calquera estadío da vida, inclusive a nivel intrauterino, pero o normal é que se diagnostique cando empezan as disfuncións renais, entre os corenta e os cincuenta anos de idade, pero hai casos máis lentos e outros máis rápidos.

Afecta por igual aos dous sexos?

Afecta a ambos sexos, a todas as razas e en todas as partes do mundo. A nivel renal adoitan progresar peor nos homes que nas mulleres; en cambio cando non só afecta ao ril senón a outros órganos, como pode ser o fígado, progresa peor nas mulleres.

Quen integra o grupo de investigación e como foi a súa relación con outros grupos cos que teñen colaborado, como son a fundación Jiménez Díaz de Madrid, a Universidade de Maryland, nos Estados Unidos, ou o Instituto San Raffale, de Milán?

No noso equipo somos dez persoas lideradas por Miguel García e hai un pouco de todo, dende doutores a técnicos e investigadores que están a facer o doutoramento en Medicina ou Bioloxía como eu mesmo, que empecei no grupo hai seis anos. A relación entre nós é moi boa, o mesmo que a colaboración con outros grupos que estudamos a mesma patoloxía. No noso caso temos unha colaboración moi estreita coa fundación Jiménez Díaz, cuns grupos de traballo liderados por Ana Belén Sanz e Alberto Ortiz, que é un referente neste eido. Co resto do centros estamos en contacto pois basicamente todos os estudos precisan axuda doutros equipos que teñen outras técnicas, pois nun só equipo non se pode ter todo nin tampouco abordalo todo. 

"O posdoutoramento vouno facer en Yale, pero volverei, aínda que sexa cunha man diante e outra detrás"

Vai seguir especializándose no mesmo campo nunha universidade estranxeira. Ve fóra o seu futuro?

Agora mesmo estou cos trámites do visado porque vou cursar o doutoramento na Universidade de Yale, onde hai un grupo de investigación referente a nivel mundial sobre a poliquistose renal. A idea é pasar alí dous ou tres anos, pero vou volver, aínda que sexa cunha man diante e outra detrás.

Foille difícil tomar a decisión?

Pois si, porque aquí deixas toda a vida que coñeces, pero a aposta por marchar un tempo é para poder mellorar o meu currículo e o ideal sería volver cunha liña de investigación propia.

Comentarios