Con 54 años, el vicedense Juan Pedro Rivera ya conoce un problema que, sentencia, "levamos moitos anos arrastrándoo e nunca se lle deu solución, así que isto estaba cantado". Y sobre su salida, cree que es política: "Agora mesmo, a que anuncia o vicepresidente, a nacionalización, moitas máis non haberá porque xa se falou de venta pero se non hai un prezo eléctrico competitivo, non vale para ninguén".
Reconoce que "ao final sabemos o que nos contan, non moito máis alá, porque as previsións de mercado sábenas eles" y echa en falta mejor información en estos momentos: "Enterámonos antes pola prensa que pola empresa, daquí ao verán xa se verá, a dirección di que ten boas intencións e que hai que arreglar isto da forma menos dramática posible pero o comité non o ve así". Cree que apenas les queda otra cosa que hacer fuerza aunque "tiña que ter actuado antes o Estado porque agora todo o que sexa vai ser tarde e mal".
"Certo que aínda temos uns salarios bos, pero hai medo e a xente xa non gastaba como era costume, daquí ao verán xa se verá o que ocorre"
Juan ha superado un problema de espalda y esperaba aguantar en la brecha pero el momento es crítico y dice que "algúns o temos medio feito pero o problema é que que vai quedar aquí porque o verdadeiro problema na Mariña é que dende hai anos non temos outra industria á que agarrarnos". Y asegura que el miedo ha circulado soterradamente desde hace tiempo. "Certo que aínda temos uns salarios bos pero a xente xa non gastaba como era costume". Ahora estaban negociando el nuevo convenio y esta misma semana terminaron las votaciones de un anteproyecto que, por sus noticias, ha sido refrendado por la mayoría, el anterior no quería Alcoa prorrogarlo y con el actual conflicto rige de momento.
En lo personal, con dos hijos de 21 y 28 años, lamenta sobre todo la situación en que ha quedado su chica, azafata de vuelo en Barcelona que ha sufrido recientemente el Erte en la aerolínea Norwegian Air a raíz de la crisis del coronavirus: "Quebrou, pechou todo e só opera dende París, Roma e Noruega".
Ahora se abre otra etapa de incertidumbre después de una vida laboral en Aluminio, donde entró en 1991 después de haber pasado por la construcción, la carpintería o el mundo del mar.
EL MAR TAMBIÉN ESTÁ ACHICADO. La falta de salidas confiables en la comarca, si cae Alcoa, es algo que preocupa a muchos trabajadores. Volver al mar tampoco es tan sencillo ahora. Marta Pernas, que aparece también en el testimonio de arriba, lamentaría también el arrastre de caídas en las empresas auxiliares que tanto empleo proporcionan en A Mariña. Y sobre la opción de una vuelta a la pesca, no está convencida.
"Son filla de mariñeiro de toda a vida e o meu home tamén é mariñeiro, vexo que na pesca tamén baixaron as cousas, se pecha Alcoa probablemente teremos que emigrar porque a pesar de que somos novos, temos xa unha vida con fillos e hipoteca; de feito se nos casamos e compramos casa foi porque sempre pensamos que esta empresa era do mellor".
Otros trabajadores creen que de momento Fundición va a seguir en actividad porque tiene contratos que atender, y que daría un turno de 99 empleados. También Alúmina con los contratos bilaterales firmados. Pero los recortes en mantenimiento ya se notan en toda la factoría desde hace tiempo y el futuro ahora tampoco está despejado en Alúmina.
Su tío Luis Timiraos, que trabaja en la planta de Alúmina, teme que con el tiempo les ocurra lo mismo. "Estamos fastidiados porque coñecemos a moitos amigos e familiares que van quedar sen traballo e tamén están os das auxiliares, moitos dos cales traballan hoxe na fábrica como se fosen de plantilla. Poden ser 500 directos e outros 1.000 indirectos, afecta máis do que parece. O impacto é grande, aínda que non é o mesmo que peche todo o complexo. Hai moita xente nova con familia que comprou piso porque tiña unha estabilidade. Teñen experiencia, pero aquí non hai industria onde empregarse".
Explica que desde hace dos semanas están en un Erte al paralizarles Alcoa el contrato de rebrascaje de las cubas, la mayor obra encomendada a ellos en la planta. "Reymogasa tiña o compromiso de Alcoa de recuperar a final de ano ese traballo e agora nos encontramos con isto. Sentímonos moi enganados logo de facer todo tipo de adaptacións ás normas no traballo como entrar escalonados, traballar con Epis, mascariñas, xeles, portas, vestiarios, furgonetas de tres persoas, o que supuxo un esforzo grande de alugueres..."
Su sentimiento es de incertidumbre y dice que "estaría ben que deixaran de pelexarse os políticos no Parlamento e no Senado e que a Xunta non se poña de lado, pois deberá que solucionar a súa parte". Forma parte de comité de Reymogasa "e desde o primeiro momento estamos coordinándonos co de Alcoa para as súas órdenes e mobilizacións, algo fundamental".
Piensa que al menos un centenar de empleos aguantarán hasta finales de año porque la empresa tiene que cumplir el contrato con Amorebieta. Con más de 30 años en la factoría cree que "quitar unha parte é mutilar, non entendo a fábrica sen as dúas prantas", pero ve complicado salvarla, "porque se non hai rendibilidade, o posible inversor non inviste, agora apareceu o lobo, Alcoa dixo que sen unha tarifa competitiva non era viable, estivo esperando, pero non atenderon o enfermo e así acaba en metástase".
Marta se pregunta los motivos de cerrar la única empresa de aluminio primario de España. "Que van facer , comprarlle o aluminio e darlles a ganancia aos chinos? Sería mellor facer números e que se quede aquí, onde temos a empresa montada e a experiencia suficiente". "Sempre pensamos que era a mellor e agora resulta que non dá un peso", dice sin fiarse. Ella cree que "A Mariña enteira caerá pois se os traballadores non compran roupa, carne, non van aos bares e cean nos restaurantes nin van de vacacións por aí, moito pequeno comercio irá ao garete".
A nivel personal, esta crisis industrial le complica mucho la vida puesto que a su marido, marinero, se le murió la madre de repente y el padre está enfermo, por lo que debe cuidarlo y se ha quedado en el paro. Tienen una niña de un año y seis meses.
Pakito no cree que el cierre de Aluminio llegue solo y cree que, de producirse, en poco tiempo lo acompañará el de Alúmina, lo que duplicará el número de afectados. "Isto era algo que se vía vir, aínda que sempre tés a esperanza de que non pase. Alcoa quere pechar si ou si e agora estamos en mans dos políticos, o que non parece unha boa noticia". El sancibrense admite que trata de pensar lo menos posible en la situación y prefiere "ir partido a partido, coma o Cholo", haciendo un símil futbolístico con un dicho del entrenador del Atlético de Madrid.
"O primeiro será recibir unha compensación digna, que penso que non vai haber problema porque Alcoa o que quere é desfacerse da fábrica e despois xa pensarei o seguinte paso, aínda que supoño que haberá que emigrar e buscar traballo fóra da Mariña", afirmó. Pakito
Para Burunda es un momento para intentar solucionar «entre todos», antes de buscar culpables, aunque tiene muy claro que las dificultades son máximas porque la voluntad por parte de algunos es inexistente y considera a la empresa como principal responsable. "Os gobernos non fixeron nada ou moi pouco para manter Alcoa e a multinacional penso que non ten ningún interese en continuar en San Cibrao. Non somos tontos e o da enerxía parece agora mesmo máis unha excusa que unha realidade porque a empresa recibiu un montón de subvencións para manter o emprego e agora non respecta ese acordo", afirmó.
"Sinto unha mistura de mágoa e rabia", afirmó Burunda respecto a sus sensaciones personales como trabajador de la planta de Aluminio de Alcoa. "Levo agora un tempo con problemas nas costas e fastidiame moito que a empresa me vaia deixar na estacada con 56 anos despois de 29 traballando a reo", afirmó el focense, que todavía guarda alguna esperanza de que el cierre no de produzca. "Déixome guiar polo corazón máis que pola cabeza para intentar convencerme de que todo se pode solucionar, pero se o penso friamente está claro que a situación chegou a un punto que case parece de difícil retorno", manifestó.
A falta de 5 años para poder prejubilarse con contrato de relevo, Burunda es consciente de que no le será fácil encontrar un trabajo con las condiciones del que tiene en Alcoa. "Teño dous fillos, que é verdade que xa van sendo maiores, pero aínda hai que pensar neles. Os meus ingresos son básicos para nós e se non os temos haberá que buscar alternativas laborais, sempre tendo en conta que tampouco teño a idade ideal para buscar un traballo", asegura el focense, que espera que en caso de no arreglarse la situación "as compensacións económicas e sociais sexan boas para os traballadores. Dentro do malo sería un pequeno alivio", concluyó.
Ramiro Fernández está convencido de que Alcoa recapacitará si se ponen los medios a su alcance para resolver la situación generada por la falta de un marco energético apropiado. "Alcoa leva tempo insistindo na necesidade de atopar unhas condicións semellantes ás que teñen empresas do mesmo sector noutros países. Se atopa un marco no que poida pagar prezos razonables penso que non tería que tomar unha decisión tan drástica".
El burelés habla de la situación familiar, con tres hermanos en peligro de perder su empleo. "Tivemos a sorte durante bastantes anos de poder traballar os tres irmaos na fábrica, na que xa estivera o noso pai, e de facelo no mesmo departamento. Loxicamente agora temos medo a perder o empleo, pero igual que outra moita xente da Mariña. Ao final hai moitos casos de familiares que traballan xuntos".
Lo que sí tiene claro Fernández Rey es de que la situación no solo afecta a los trabajadores de Alcoa, sino que es un golpe profundo a toda la comarca y a los mariñanos. "O que viva en Ribadeo, por exemplo, e pense que isto non vai con el vive moi equivocado. Se pecha Alcoa vai ser un golpe terrible a nivel de servizos para a comarca e para os seus veciños. Os servizos públicos vanse resentir todos e seguramente incluso a poboación se verá afectada porque moita xente marchará e serán necesarios menos profesionais no Hospital da Costa ou na hostalaría. Isto aféctanos a todos", dice Fernández Rey.
El burelés no se plantea el futuro en caso de quedarse sin trabajo. «Aínda non quixen pararme a pensar porque son positivo e teño esperanza de que todo se arranxe. Atopar algo semellante ao que tivemos en Alcoa vai ser moi complicado, sobre todo na Mariña, e haberá que valorar tódalas opcións cando chegue o momento, concluyó.