ESCRITOR A, profesora da Universidade de Vigo e investigadora da literatura galega Rexina Rodríguez Vega (Vigo, 1966) foi distinguida Cunqueiriana de Honra de 2021, unha distinción que lle outorgou a comisión designada polo Concello de Mondoñedo e a Casa-Museo de Álvaro Cunqueiro. Forman parte dela César Cunqueiro, fillo do escritor; Antonio Reigosa, cronista de Mondoñedo, ou Víctor F. Freixanes, presidente da Real Academia Galega e Cunqueiriano de Honra o pasado ano. A distinción seralle entregada o 28 de febreiro, xusto o día no que se conmemorará o 40 aniversario do falecemento do xenial autor mindoniense. Vega tense destacado nas últimas tres décadas como unha auténtica especialista na obra e vida de Cunqueiro, sobre quen escribiu unha guía de lectura, unha monografía, un volume de ensaios, un libro audiofotobiográfico e defendeu no 2000 unha tese de doutoramento na Universidad Autónoma de Barcelona.

Que supón para vostede a distinción de Cunqueiriana de Honra?

Supón unha ledicia moi grande. Estou moi contenta polo recoñecemento ao traballo feito, pero o mellor premio é colaborar coa vixencia do legado cunqueiriano e conseguir que Cunqueiro siga a estar na actualidade das nosas vidas como país. Os cunqueirianos somos como unha seita. Temos esa relixión e, nese sentido, máis que o ego do investigador, o importante é a idea de intentar divulgar e manter acesa a chama cunqueiriana.

Leva 30 anos estudando a Cunqueiro. Queda moito por descubrir aínda sobre a súa persoa e obra?

Si, porque os clásicos son aqueles que nunca acaban de dicir o que realmente queren dicir e Cunqueiro é un deles. Cada vez que te achegas a el, por máis que leves décadas estudándoo e léndoo, sempre descobres cousas novas. Aínda hai moito Cunqueiro que non está catalogado. Por exemplo, hai moitísimos artigos en prensa que quedaron esquecidos e son seguramente pezas de primeira calidade. Queda moito Cunqueiro en prensa que hai que reler e poñer en valor, porque penso que hai moitas traducións que fixo inventadas. El era un tradutor omnívoro, como as súas lecturas, e fixo unha inxente tradución de escritores nos que moita parte probablemente sexan produto da súa imaxinación. Queda moito Cunqueiro por peneirar e por fixar.

"Esta distinción é unha ledicia moi grande, pero o que máis me enche é colaborar coa vixencia do legado de Cunqueiro"

Que é o que máis lle ten chamado a atención da súa figura?

Cunqueiro non é en absoluto o que parece. Sempre tivo dificultades de interlocución cos seus contemporáneos. De feito, a imaxe que queda del no momento no que está na forza creativa, nos anos 60 e 70, é a dun marciano. Daquela facíase literatura comprometida, de denuncia social e cun enfoque, sobre todo, marxista, pero Cunqueiro estaba á marxe de todo iso. O que quedou fixado foi unha imaxe relacionada co mito artúrico, co Merlín. É unha visión anecdótica, moi menor, do que significa Cunqueiro. El foi un vangardista, un experimentador que buscou mecanismos de representación e romper os límites entre a realidade e a ficción a través da palabra. É un dos grades experimentadores e de aí que teña sentido relacionalo con grandes como Borges ou Calvino. Dentro dun Estado pouco dado á reflexión metaliteraria, el foino e por iso as imaxes que se vinculan a el son simplificadas. Nese sentido era moi francés para a tradición hispánica.

O seu legado ten moitas aristas.

Si, sen dúbida. Unha das cousas máis importantes do seu legado é o feito de ser un escritor binacional, o que supuxo unha certa malversación dos seus fondos. Desde Galicia obviouse un pouco a literatura que fixo en castelán e desde Castela fíxose o mesmo coa galega. Fai falta unha visión máis integradora, que nos axude a ver a Cunqueiro como un enorme macrotexto. Todo o que saíu da pluma de Cunqueiro vai na mesma liña e forma parte do mesmo legado, da mesma poética, estea escrito no idioma que estea escrito.

Estou aberta a todos os fanatismos con el e nótase nas miñas novelas a súa influencia

A ESCRITORA viguesa corrobora que sente unha paixón especial por Álvaro Cunqueiro.

Sobre o autor mindoniense fixo de todo, ata unha audiofotobiografía. Quédalle algo no tinteiro?

Estou aberta a todos os fanatismos con Cunqueiro (ri). Cando promociono as miñas novelas incido na influencia cunqueiriana e nas catro que teño publicadas hai citas del. Inspírame a todos os niveis.

O recoñecemento é maior tendo en conta quen forma o xurado?

Si, porque é dun nivel altísimo. É xente que coñece moi ben a Cunqueiro e síntome moi honrada.

Unha pena que este ano ao mellor non se poida facer a entrega en persoa nin a ofrenda floral.

Estamos deixando de facer moitas cousas e afacéndonos a participar en simulacros. Desde Mondoñedo dinme que, se mellora a cifra de contaxios, van facer o posible porque se poida levar a cabo en persoa. O importante é que a cultura siga funcionando e permaneza.