O templo de San Cosme da Montaña, na parroquia de Galgao, en Abadín, está ao pé da rotonda da Xesta, que enlaza a A-8 e a N-634.
Historia
O santuario abriu ao culto o 25 de setembro de 1925 no seu actual emprazamento. Segundo as antigas crónicas xa se veneraba a San Cosme no século X nunha ermida localizada no lugar de Samordás.
Curiosidade
Nunha das paredes exteriores da igrexa hai un chamativo esmoleiro. É un burato cuberto cunha tapa de madeira que xira e permite ver dende fóra os santos e a virxe.
A ermida de San Cosme da Montaña é un dos referentes que sitúan a Abadín no mapa, xusto onde se unen xeograficamente a Terra Chá e A Mariña.
Centos de fieis das dúas comarcas achéganse ata este emprazamento cada 27 de setembro, o día grande no que a fe se fai máis notable cunha multitudinaria romaría na que non faltan as candeas, os exvotos e as penitencias para pedirlle favores a este santo viaxeiro.
E é que segundo contan as lendas, a primeira capela na honra ao San Cosme estaba noutro lugar de difícil acceso, tamén na parroquia de Galgao. Quizais por iso o santo decidiu desaparecer e reaparecer nesta localización, o que motivou que fose elixida finalmente para construír o novo templo.
Houbo algún veciño, non contento co cambio, que volveu trasladar o santo, a última das viaxes dunha imaxe que hoxe se pode ver a través dun chamativo e curioso esmoleiro.
Este é só un dos atractivos do santuario, que era visita obrigada dos peregrinos que se adentraban no Camiño Norte de Santiago ata que se construíu a A-8, que cos seus intermitentes peches na Xesta pola néboa lle devolveu algo de movemento. Pero en si, a tranquilidade é a protagonista ao carón deste impoñente templo.